ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΖΩΗ

Το καλοκαίρι έφτασε και μαζί με αυτό αναμένουμε και την εμφάνιση του όζοντος! Μιλάμε για τον αέριο ρύπο που δημιουργείται στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας μέσα από πολύπλοκες φωτοχημικές διεργασίες. Δεν πρέπει να το συνδέουμε τη γνωστή σε όλους ‘τρύπα του όζοντος’.

Το όζον λοιπόν της περίπτωσής μας, είναι αυτό που κάνει τη ζωή μας δύσκολη καθώς ενοχοποιείται για πληθώρα επιπτώσεων που σχετίζονται κυρίως με το αναπνευστικό μας σύστημα. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκτιμήσει ότι η υπέρβαση των ορίων συγκεντρώσεων του όζοντος συνδέεται με σχεδόν 20.000 πρόωρους θανάτους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση κάθε χρόνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα παρουσιάζεται στην νότια Ευρώπη όπου συχνά πυκνά παρατηρούνται υπερβάσεις στα όρια που έχουν τεθεί. Βάσει στοιχείων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, το καλοκαίρι του 2012 παρατηρήθηκαν σημαντικές υπερβάσεις των ορίων συγκέντρωσης όζοντος στην ελληνική ατμόσφαιρα. Κρατάμε μάλιστα την αρνητική πρωτιά μαζί με την Ιταλία.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έχει προβεί σε κάποιες συστάσεις, ώστε ανάλογα με τα επίπεδα ρύπανσης να παίρνουμε και τα κατάλληλα μέτρα. Ομάδες υψηλού κινδύνου θεωρούνται οι άνθρωποι με αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα, μικρά παιδιά, ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από άσθμα κτλ:

1. Μεσαίο επίπεδο ρύπανσης από όζον (συγκεντρώσεις 120-180 µg/m³)

Οι επιπτώσεις δεν είναι μεγάλες και συνήθως δεν απαιτείται κάποιο προληπτικό μέτρο για τον γενικό πληθυσμό. Ομάδες με άσθμα ή αναπνευστικές παθήσεις πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο και να μειώσουν τις δραστηριότητες εκτός σπιτιού.

2. Υψηλά επίπεδα ρύπανσης (συγκεντρώσεις 180-240 µg/m³)

Οι επιπτώσεις μπορεί να γίνουν σημαντικές και σχετίζονται κυρίως με προβλήματα στην αναπνοή, ενοχλήσεις στο στήθος, βήχα, ερεθισμός ματιών και λαιμού. Όλοι θα πρέπει να περιορίσουν τις υπαίθριες δραστηριότητες και ακόμα περισσότερο οι ομάδες υψηλού κινδύνου.

3. Πολύ υψηλά επίπεδα ρύπανσης (συγκεντρώσεις >240 µg/m³)   

Οι επιπτώσεις μπορεί να γίνουν ακόμα πιο σοβαρές. Τα άτομα με άσθμα ή άλλα αναπνευστικά νοσήματα, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι συνίσταται να μένουν σε εσωτερικούς χώρους και να αποφύγουν κάθε υπαίθρια δραστηριότητα. Ακόμα και υγιή άτομα θα πρέπει να αποφύγουν τις πολύωρες εξωτερικές εργασίες και δραστηριότητες.

Να θυμίσουμε εδώ ότι το όριο ενημέρωσης κοινού είναι τα 180 µg/m³ και το όριο συναγερμού τα 240 µg/m³.

Βέβαια, τις περισσότερες φορές δεν είναι δυνατό να γνωρίζουμε ποιες είναι οι συγκεντρώσεις όζοντος στην ατμόσφαιρα. Οπότε τι κάνουμε σε αυτές τις περιπτώσεις;

Γενικά, εκτιμάται ότι όσο πιο ζεστή και με λιγότερο αέρα είναι μια ημέρα του καλοκαιριού, τόσο πιο εύκολο είναι να αυξηθούν οι συγκεντρώσεις όζοντος κι άρα τόσο μεγαλύτερη προσοχή απαιτείται από εμάς.

Αυτά που μπορούμε να κάνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, αποφεύγοντας έτσι να βάλουμε σε περιπέτειες την υγεία μας, είναι τα εξής:

1. Κάνουμε τις δουλειές μας νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ. Αποφεύγουμε τις εξωτερικές δραστηριότητες αργά το μεσημέρι και νωρίς το απόγευμα, καθώς τότε παρατηρούνται τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης.

2. Τις ημέρες με υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος αποφεύγουμε την έντονη σωματική άσκηση. Με άλλα λόγια, τις ώρες που υπάρχει πρόβλημα επιλέγουμε να περπατάμε αντί να τρέχουμε!!!

Πέρα από αυτά τα άμεσα μέτρα, καλό είναι να γνωρίζουμε ότι δεν θα απαλλαχθούμε από το όζον αν δεν δραστηριοποιηθούμε περισσότερο. Το όζον είναι άμεσα σχετιζόμενο με την ατμοσφαιρική ρύπανση που επικρατεί κυρίως στις αστικές περιοχές και θα περιοριστεί μόνο αν καταφέρουμε να περιορίσουμε την ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι λύσεις δεν είναι τρελές, απλά απαιτούν την δική μας συμμετοχή και ευαισθητοποίηση:

1. Χρησιμοποιούμε περισσότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς και λιγότερο το αυτοκίνητο.

2. Επιλέγουμε τα πόδια ή/και το ποδήλατο όσο πιο συχνά μπορούμε, καθώς κάτι τέτοιο ωφελεί και την υγεία μας (προσοχή απαιτείται τις μεσημεριανές κι απογευματινές ώρες, καθώς όπως προαναφέραμε η έντονη σωματική άσκηση τις ημέρες με υψηλές συγκεντρώσεις όζοντος δεν είναι ό,τι καλύτερο).

3. Ενημερώνουμε φίλους και γνωστούς για αυτά που μπορούν να κάνουν.

4. Βάζουμε καύσιμα στα οχήματά μας μετά τη δύση του ηλίου.

Το "δεν βαριέσαι, τι θα μας κάνει λίγο παραπάνω όζον" δεν μπορεί να είναι επιλογή μας, ειδικά τώρα που όλοι γνωρίζουμε τις σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. 

Photo (c) WWF Ελλάς/Andrea Bonetti