ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΖΩΗ

Κυρίες και κύριοι, κρατάμε στα χέρια μας ένα μαχαίρι κουζίνας και ένα γυναικείο σακάκι, δύο προϊόντα τα οποία αποτελέσαν μέρος μιας "άσκησης". Στόχος της άσκησης, που υλοποιήθηκε από ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης,  να αποδείξει ότι το περιβαλλοντικό αποτύπωμα μη-ηλεκτρικών προϊόντων, όπως ρούχων, μπορεί να μειωθεί ως και 40% αν χρησιμοποιούνται σωστά και με πιο υπεύθυνο τρόπο.

 

Με άλλα λόγια η άσκηση υπογραμμίζει τη διάσταση του «eco design», του οικολογικού σχεδιασμού δηλαδή διάφορων προϊόντων και κυρίως αυτών που δεν είναι ηλεκτρικά. Τέτοια προϊόντα (όπως τα κουζινικά ή τα ρούχα) δεν απαιτούν μεγάλη ενέργεια κατά την παραγωγή τους μεν, απαιτούν όμως υψηλά επίπεδα ενέργειας κατά τη χρήση τους δε. Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι τα μαχαιροπήρουνα μας πλένονται συχνά σε ηλεκτρικά πλυντήρια πιάτων ή με πολύ ζεστό νερό, δύο περιπτώσεις που έχουν υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα…

 

 

Η ανάλυση καταρχάς εντόπισε ότι το μεγαλύτερο περιθώριο για βελτίωση χρήσης στο μαχαίρι έγκειται στα υλικά του, στη χρήση της ενέργειας που απαιτείται κατά την κατασκευή και στον τρόπο που το αξιοποιούν οι χρήστες και πιο συγκεκριμένα, με ποιο τρόπο οι χρήστες το καθαρίζουν κάθε φορά. Εάν χρησιμοποιείται ένα πλυντήριο πιάτων ή άφθονο τρεχούμενο ζεστό νερό, τότε οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του είναι ιδιαίτερα υψηλές. 

 

Σε ένα δεύτερο στάδιο, οι ερευνητές σχεδίασαν ένα νέο μαχαίρι, με βάση τις αρχές οικολογικού σχεδιασμού, που απαιτεί λιγότερη πρώτη ύλη και λιγότερη ενέργεια κατά τη διαδικασία κατασκευής. Για να ενθαρρύνουν μάλιστα τους χρήστες να καθαρίζουν το μαχαίρι με διαφορετικό τρόπο, τους παρείχαν ένα ειδικό πανάκι καθαρισμού και οδηγίες χρήσης. Τι κατάφεραν λοιπόν; Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι ένα τέτοιο μαχαίρι και παράλληλα η αλλαγή του τρόπου καθαρισμού του μπορεί να μειώσει τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις κατά 93%, σε σύγκριση με ένα απλό μαχαίρι. Καθόλου λίγο, έτσι δεν είναι;

 

Για το σακάκι, οι ερευνητές είδαν ότι η βελτίωση των υλικών και ο τρόπος συντήρησής του θα μειώσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του. Σχεδίασαν λοιπόν ένα οικολογικό, πολυ-λειτουργικό σακάκι, κατάλληλο για όλο τον χρόνο καθώς είχε προσθαφαιρούμενα τμήματα, όπως πχ. μανίκια. Κατά αυτό τον τρόπο, αποφεύγεται η ανάγκη για αγορά νέου εποχιακού σακακιού. Επίσης χρησιμοποίησαν περισσότερα ανακυκλωμένα υλικά, ενώ για να ενθαρρυνθεί η πιο «πράσινη» συντήρηση του ρούχου, στην ετικέτα του τυπώθηκαν τα σύμβολα  «όχι σιδέρωμα» και «όχι στεγνωτήριο». 

 

Οι ερευνητές σύγκριναν το συγκεκριμένο σακάκι με ένα χειμωνιάτικο και βρήκαν ότι η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά τη διάρκεια ζωής του έφτασε το 53%.  Για τα δύο προϊόντα, σημαντικές βελτιώσεις στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις προήλθαν από την προώθηση μηνυμάτων για πιο πράσινες διαδικασίες συντήρησης προς τους καταναλωτές, υπογραμμίζοντας έτσι τον κρίσιμο ρόλο του καταναλωτή ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προϊόντων.

 

 

Πηγή: Sanyé-Mengual, E., Pérez-López, P., González-García, S., et al. (2014). Eco-Designing the Use Phase of Products in Sustainable Manufacturing. Journal of Industrial Ecology. 18(4): 545–557. DOI:10.1111/jiec.12161.