Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Η υβριδικότητα ως μέσο ενίσχυσης της συλλογικότητας (Photo: Flickr/ResTelinha)

Επιλέγοντας κανείς, να ταξιδέψει σε οποιαδήποτε πόλη του κόσμου, αυτόματα, μηχανικά και με μεγάλη φυσικότητα ανατρέχει στο διαδίκτυο για να προσεγγίσει μια ομάδα βασικών περιοχών πληροφορίας σχετικών με την πόλη. Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να είναι γενικές, ή να σχετίζονται με πολύ βασικά δομικά χαρακτηριστικά της λειτουργίας μιας  πόλης: όπως  οι συγκοινωνίες, το ωράριο των καταστημάτων, των τραπεζών κ.ά.  Αρκετά συχνά όμως σχετίζονται και με περισσότερο εξειδικευμένες περιοχές, όπως τα σημεία ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο, τα γεγονότα συλλογικών δράσεων και εκδηλώσεων, δυνατότητα χρήσης ποδηλάτων, ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή πληροφορίες, οι οποίες σχετίζονται με την ερμηνεία της ποιότητας του περιβάλλοντος. Σε μια δεύτερη προσέγγιση, με λίγο παραπάνω ψάξιμο μπορεί να προσεγγίσει, μέσα από ιστοχώρους όπως τα blogs και τα κοινωνικά δίκτυα, εφαρμογές οι οποίες δίνουν τη δυνατότητα στον ενδιαφερόμενο να προσεγγίσει, σχόλια και παρατηρήσεις πάνω σε κοινωνικοπολιτιστικά γεγονότα ή δράσεις που έγιναν ή θα γίνουν σε πολύ συγκεκριμένα μέρη, τα οποία διαφοροποιούνται από το γενικό χαρακτηρισμό «τουριστικό αξιοθέατο» και θα αποτελέσουν μελλοντικό χώρο κίνησης του ταξιδιώτη.

Μια τέτοια διάσταση,  μπορεί να εξυπηρετήσει η πληροφορία για ένα παζάρι ανταλλαγής προϊόντων ή η κοινή χρήση του αυτοκινήτου. Προσεγγίζοντας κανείς κάποια ή και όλα τα παραπάνω ανάλογα με την περιοχή τον ενδιαφερόντων του, βρίσκεται λιγότερο ή περισσότερο ταλαιπωρημένος, μετά το ταξίδι, στην πόλη των ονείρων του ή της επαγγελματικής του δράσης για κάποιο διάστημα. Η χαρακτηριστική κίνηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των ταξιδιωτών όταν βγουν από το αεροπλάνο είναι να ενεργοποιήσουν το κινητό τους τηλέφωνο, μια συσκευή που μπορεί να λειτουργήσει ως εργαλείο εντοπισμού θέσης και πλοήγησης, αλλά και να παρέχει, όσο έχει μπαταρία, πρόσβαση στο σύνολο των πληροφοριών που σύντομα περιγράψαμε παραπάνω.

Αναλογιζόμενοι τα παραπάνω, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι σε μια πόλη, όπου δίνεται η δυνατότητα στον πολίτη, να έχει μια γρήγορη πρόσβαση με τη χρήση φορητών συσκευών σε πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν, για ένα ορισμένο χρόνο δωρεάν από τη μια, αλλά και τη δυνατότητα να προσθέτει ο ίδιος πληροφορίες σε πλατφόρμες ή να γίνεται σημείο πρόσβασης πληροφορίας  από την άλλη, μπορεί να υποστηρίξει την ιδέα του ενεργού πολίτη ο οποίος συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αν ακόμη μια τέτοια προσπάθεια γίνει καθιερώνοντας κάποιες δωρεάν πλατφόρμες εφαρμογών για φορητές συσκευές,  οι οποίες θα μπορούσαν να λειτουργούν τόσο πανελλαδικά  ή και πανευρωπαϊκά, θα δινόταν η δυνατότητα να έχουμε ευκολότερη διάχυση της πληροφορίας, αλλά και δυνατότητα σύγκρισης στις ίδιες ομάδες πληροφοριών, με στόχο πάντα μια βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αφορμή για τις παραπάνω σκέψεις  αποτέλεσε μια παρουσίαση για μια  μικρή ψηφιακή συσκευή στο μέγεθος της παλάμης η οποία ενσωματώνει αισθητήρες που μπορούν να μετρήσουν, τη θερμοκρασία, την υγρασία, το θόρυβο, το φως, το διοξείδιο του αζώτου και το μονοξείδιο του άνθρακα. Θα σκεφτεί κανείς ότι τέτοιες συσκευές υπάρχουν πολλές, όμως η συσκευή αυτή δόθηκε σε 150 πολίτες της πόλης της Βαρκελώνης και εγκαταστάθηκε στους προσωπικούς τους χώρους. Η πληροφόρηση που παρέχει η συσκευή ανεβαίνει στο διαδίκτυο, από τον ίδιο τον πολίτη και φαίνεται η χρονική στιγμή της ενημέρωσης. Η εφαρμογή υποστηρίζεται από μια πλατφόρμα στο διαδίκτυο και μια εφαρμογή για Android  κινητά.  Το σύνολο των παραπάνω πληροφοριών μπορεί να αξιοποιηθεί στην ανάδειξη περιβαλλοντικών ζητημάτων και στην ανάληψη συλλογικών δράσεων, που μπορούν υποστηρικτικά να ενισχυθούν από τη χρήση των κοινωνικών δικτύων.  Επεκτείνοντας την  ιδέα θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι καθοδηγώντας τον πολίτη να συμμετέχει με κάποια ψηφιακή πλατφόρμα, στην ενσωμάτωση περιβαλλοντικών πληροφοριών για το αστικό περιβάλλον, δημιουργείται ένα υπόβαθρο για συλλογικές δράσεις, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να διευρυνθούν μέσα από τη χρήση εφαρμογών που υποστηρίζουν φορητές ψηφιακές συσκευές όπως τα  smartphones. Αν ο πολίτης ενδιαφέρεται για ζητήματα βελτίωσης της ποιότητας ζωής της πόλης, μπορεί πολύ πιο εύκολα με μια τέτοια διαδικασία να τα προσεγγίσει, εκμεταλλευόμενος, ακόμη και «νεκρό χρόνο» όπως πχ η μετακίνηση στα μέσα μεταφοράς. Οι στιγμές μάλιστα αυτές πολλές φορές μπορεί να τον βρουν σε θέση πιο νηφάλια, προκειμένου να σκεφτεί πάνω σε προβλήματα και να αποφασίσει πώς θα συνεισφέρει και θα ενισχύσει συλλογικές δράσεις. 

Όσα παραπάνω αναφέρθηκαν,  σίγουρα ενσωματώνουν και περιοχές λειτουργίας, οι οποίες μπορούν να ορθώσουν πολλές φορές ισχυρό αντίλογο. Οι σκέψεις όμως που παρουσιάστηκαν παραπάνω, διαμορφώθηκαν ως  αποτέλεσμα μιας κριτικής προσέγγισης πληροφοριών, που αντλήθηκαν από διαδικτυακές περιηγήσεις και οι οποίες σχετίζονται με ζητήματα βελτίωσης της λειτουργικότητας μιας πόλης. Μετασχηματίζοντας λοιπόν, την ψηφιακή πληροφορία σε καθημερινή δράση και με τη διαδικασία της ανατροφοδότησης την καθημερινή δράση σε ψηφιακή πληροφόρηση δημιουργείται ένα πεδίο ενεργοποίησης των πολιτών. Για το λόγο αυτό  χαρακτηρίζουμε και την ροή αυτή της πληροφορίας ως υβριδική.

Θα κλείσω τις σκέψεις μου με μια  εικόνα πολύ συνηθισμένη, τους επιβάτες ενός  βαγονιού στο μετρό, όπου πολλοί, κυρίως οι νεότεροι, ασχολούνται με το κινητό τους, μια διαδικασία που αποτελεί πρόκληση,  την πρόκληση να τους κλέψουμε λίγο από το χρόνο τους με τρόπο σαν κι αυτό που περιγράψαμε παραπάνω,  για κάτι που σίγουρα όλοι μας θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό. Την προσπάθεια για μια καλύτερη ζωή.